Vaarroute Randmeren - Berlijn

Vaarroute van Randmeren of Meppel naar Berlijn: 631 kilometer

Berlijn is een populair reisdoel voor watersporters aan het worden. Voor wie tijd heeft om langer aan boord te blijven is het een verrassende tocht met veel afwisselende vaargebieden. De tocht is prima te doen met een motorboot. 

Er zijn diverse routes te varen. Met de nieuwe vaarroute via de Veenvaart, tussen Erica en ter Apel, is het gemakkelijker geworden om vanuit de Randmeren/Meppel te varen in plaats van via Groningen de eindeloze bruggen en sluizenreeks bij Veendam en Stadskanaal.

De maximale afmetingen via deze route zijn: doorvaarthoogte 3,5 meter, maximale diepgang van 1 april t/m 1 november 1,5 meter.

Andere routes:

| Delfzijl – Berlijn | (over de Eems)

| Groningen – Berlijn | (via Stadskanaal)

Voorbereiding van de reis

Om in Duitsland te mogen varen gelden andere eisen dan in Nederland. Bovendien is men in Duitsland strenger en wordt er meer gecontroleerd dan in Nederland.

• Als eerste heeft iedere opvarende een paspoort of een geldig legitimatiebewijs nodig.
• Daarnaast is een eigendomsbewijs van de boot noodzakelijk. Dat kan met een Internationaal Certificaat Pleziervaartuigen (ICP), dat is eigenlijk een officieus eigendomsbewijs maar wordt vrijwel overal geaccepteerd. U kunt voor uw boot een ICP aanvragen via watersporters.nl/icp. Een ICP is twee jaar geldig en moet daarna weer opnieuw aangevraagd worden, verlengen is niet mogelijk.
• Het Nederlandse Vaarbewijs is tevens een Internationaal Vaarbewijs, ten minste: als uw vaarbewijs na 1 januari 2010 is afgegeven, of dat uw papieren exemplaar is omgeruild voor het plastic creditcard formaat vaarbewijs.
• Een Internationaal Vaarbewijs International Certificate of Competence geheten (ICP) is niet dus meer noodzakelijk voor Duitsland, u kunt nog steeds een ICC aanvragen bij de Vamex. Er zijn diverse kwalificaties:

- ICC binnenwateren, die krijgt u op vertoon van een klein- of groot vaarbewijs 1
- ICC binnenwateren en kustwateren op vertoon van een klein- of groot vaarbewijs 2 of op vertoon van een Rijnpatent
- ICC kustwateren, op vertoon van een certificaat theoretische kustnavigatie

Voor het bevaren van de zuidelijke route en de route via Stadskanaal/Veenvaart heeft u voldoende aan een ICC binnenwateren ( of vaarbewijs 1),

 Regelgeving op Duitse wateren

Op kanalen en rivieren is de maximumsnelheid meestal 12 kilometer per uur, andere snelheden staan aangegeven via borden langs de oevers. In tegenstelling tot Nederland wordt er veel gecontroleerd in Duitsland, niet alleen door de waterpolitie maar ook door sluismeesters, die ook boetes mogen uitdelen.

Bergvaart en dalvaart

In Duitsland kent men de begrippen dalvaart en bergvaart in de watersport. Dalvaart heeft voorrang op bergvaart bij het passeren in minder ruime wateren, te vergelijken met het Nederlandse stroomopwaarts. Aan de oevers staan borden met de kilometeraanduiding, als de cijfers oplopen vaart u naar het dal. Als de cijfers afnemen vaart u als bergvaart. De overige voorschriften voor het varen in Duitsland verschillen weinig tot die van Nederland.

Vertrekkend vanuit Meppel of vanaf de Randmeren richting Meppen

Het vetrekpunt van deze route is de driesprong tussen Meppel en de Randmeren. Bij de driesprong, kilometerpaal 8 vaart u de Hoogeveense Vaart in. U kunt de vaarweg volgen richting Hoogeveen. Bij de Zwinderse brug(kilometerpaal 39,1)  blijft u recht doorvaren richting Erica.

Bij kilometerpaal 60,9 (Klazienaveen) vaart u naar bakboord het Oranjekanaal op. Via de Oranjesluis bereikt u Brug N37 Oranjedorp. Daarna vaart u stuurboord het koning Willem-Alexanderkanaal op. Bij de Trambrug (kilometerpaal 52,9) gaat u bakboord. Na de fietsbrug blijft u de vaarweg volgen om uiteindelijk bij de Sint Josef Draaibrug het Oosterdiep Emmercompascuum op te varen. Na de verlaatbrug gaat u stuurboord uit het Haren Rütenbrock kanaal op.

Direct passeert u de hefbrug Barnflair (doorvaarthoogte 4,5 meter) . Daarna komt u aan de grens met Duitsland. Na de Grensbrug vaart u in Duitsland. Het Haren-Rütenbrockkanaal is 13,4 kilometer lang, met tien beweegbare bruggen en enkele sluizen. De maximum snelheid is hier 7 kilometer per uur. Na de sluis bij Haren komt u op het Dortmund-Emskanal.. Houdt hier stuurboord aan, richting Meppen.

Dortmund-Emskanal

Het Dortmund-Emskanal loopt tussen Emden en Dortmund. Het eerste stuk, tussen Emden en Papenburg heet officieel Unterems en is getijdenwater. Vanaf Papenburg, na de sluis is het geen getijdenwater meer. Het is voor watersporters de verbinding naar het Mittellandkanal (zuidelijke route naar Berlijn). U vaart over het Dortmund-Emskanal tot aan de sluis bij Bevergem (vanaf Delfzijl 175 kilometer). Door het vele vrachtverkeer kan het er best druk zijn, dus vooral stuurboord wal houden bij passerende schepen.

Gegevens Dortmund-Emskanal:

Totale lengte: 265 kilometer

Diepgang maximaal 3,5 meter

Doorvaarthoogte: 4,25 meter bij normale waterstand

Maximum snelheid: 12 kilometer per uur, tenzij anders aangegeven

Aantal sluizen: 15 stuks totaal hoogteverschil 70 meter

Aanbevolen kaart | Deutschland Nord-west |

Tankstations (diesel) aan het Dortmund-Emskanal

Papenburg (kilometerpaal 225)

Haren (kilometerpaal 179)

Meppen (kilometerpaal 169 Yachtclub Hase Ems, via jerrycans)

Munster (kilometerpaal 77 en 71)

Lingen

Lingen is een stad met 52.000 inwoners met een gezellig centrum met een mooi marktplein, zeker een bezoek waard. Echter bij Lingen is niet echt plaats om te overnachten. Dat kan prima bij de verderop gelegen Yachtclub Lingen. De afstand tot het centrum van Lingen is ongeveer 5 kilometer, met een fiets is dat prima te doen.

Mittellandkanal

Na Lingen dient u stuurboord aan te houden, richting Mittellandkanal. Na de kilometermarkering 109 bij de Brücke 112 Bevergem slaat u bakboord af een nieuw kanaal in. Dat is het begin van het Mittellandkanal. U heeft vanaf Delfzijl ca 175 kilometer gevaren.

Het Mittellandkanal is wel wat langer: het is zelfs het langste kunstmatige kanaal van Duitsland: 325 kilometer lang. Het kanaal loopt van het Dortmund-Emskanal (west) tot het Elbe-Havelkanaal (oost). Maar het is een mooie tocht waar u zeker van kunt genieten, schilderachtige heuvelachtige landschappen begeleiden uw vaartocht naar Berlijn. Bij Minden vaart u via een aquaduct over de Weser, de vaarverbinding met Bremen.

Het Mittellandkanal is een druk bevaren scheepvaartroute, echter voor de watersport levert dit vrijwel nooit een probleem op. Daar waar het druk is met de beroepsvaart doet u er verstandig aan de rechteroever aan te houden. Per dag kunt u, als u wilt ca 80 kilometer per dag afleggen, maar wellicht is het leuker om af en toe een plaatsje te bezoeken, ten slotte is het varen voor uw plezier en de reis is daar een mooi onderdeel van.

Buiten de jachthavens mag men op daarvoor aangewezen plaatsen vrij overnachten, maar bedenk wel dat er veel vrachtverkeer langs komt waardoor u wat minder rustig zult liggen dan in een jachthaven. Het meeste vrachtverkeer stopt rond 17.00 uur, waarna u wat rustiger ligt. Gebruik lange lijnen en springen om goed vast te maken. Bedenk ook dat gratis liggen meestal zonder voorzieningen is.

Er zijn veel bruggen op dit stuk van de route, deze bruggen hebben geen naam, maar een nummer. Beginnend bij nummer 1 gaat dit door tot brugnummer 602, de meeste bruggen kunt u onderdoor varen zonder oponthoud. Het passeren van sluizen kost wel wat tijd, zeker als het druk is op de route. 

Vaargegevens Mittellandkanal

Maximum diepgang: 2,8 meter

Maximum doorvaarthoogte 5,25 meter

Maximum breedte: 11,45 meter

Maximum snelheid: 12 kilometer per uur

VHF kanaal: 10

Totale lengte kanaal: 325 kilometer

Afbeelding: Wikipedia - "Mittellandkanal verlauf" by Jörg Schönebaum

Aanbevolen kaart: | Deutschland Nord-west |

Tankstations (diesel) langs het Mittellandkanal:

Jachthaven MYC Osnabrück (in Stichkanal Osnabrück kilometerpaal 30,5)

Jachthaven Lübecke (kilometerpaal 80 zuidoever)

Bunkerboot Minden (kilometerpaal 100 zuidoever)

Bunkerboot driesprong Hannover Seelze Lohnde (kilometerpaal 149 zuidoever)

Hannover-List (kilometerpaal 163 zuidoever)

Vaarroute over het Mittellandkanal naar Berlijn

We varen door, want we willen naar Berlijn. Vanaf het Dortmund-Emskanal het Mittellandkanal op. De kilometerpalen lopen af, (lagere nummers) wat inhoudt dat u bergopwaarts (bergfahrt) vaart. Dat betekent dat schepen die van de andere kant naar beneden varen (dalfahrt) komen bij het passeren voorrang hebben.

Al varend over het Mittellandkanal passeert u diverse aanlegplaatsen, enkele jachthavens zoals bij Recke, een haven die midden in de natuur ligt. In de haven zijn alle voorzieningen, inclusief eetgelegenheid, er zijn geen winkels om voorraad in te slaan.

Iets verderop kunt u stuurboord naar Osnabrück (kilometerpaal 30). In de stadshaven is geen toegang voor pleziervaart, maar voor het centrum vindt u de haven van Motorbootclub Osnabrück. Vanuit de haven is het nog 6 kilometer naar het centrum, dus een fiets aan boord is handig. Bij de haven is een restaurant, u kunt er tanken, er zijn verse broodjes etc.

Doorvarend passeert u veel kleine plaatsjes, de volgende overnachtingsmogelijkheid is bij  Bad Essen (kilometerpaal 61,3 zuidzijde) Marina Bad Essen is een nieuwe jachthaven met alle voorzieningen die u kunt wensen. Naast de Marina is ook de wat oudere haven van MYC Bad Essen.

Onderweg komt u nog enkele overnachtingsplaatsen tegen. Bij kilometerpaal 70,5 jachthaven Preussisch Oldendorf (is ondiep), bij kilometerpaal 80,3 Motor Yachtclub Lübbecke dat van de Deutsche Motoryachtverband een kwaliteitskeurmerk en ook een blauwe vlag heeft. Het is een gezellige haven, aan het bos, met een prima restaurant en in de buurt van het stadje Lubeck zelf. Diepgang: 2 meter en steigers voor passanten. Men spreekt er ook Nederlands.

Minden

De grote stad Minden met 80.000 inwoners ligt aan de Wezer met een historische Altstadt. Fraaie vakwerkhuizen in het centrum, gezellige pleinen en terrassen kenmerken Minden. Indien u Minden wilt bezoeken kunt u aanleggen in de haven van de Mindener Yacht Club bij kilometerpaal 97 (noordzijde). De diepgang is 1,8 meter en er is vrijwel altijd plaats voor passanten.

Het grote kanalen kruispunt bij Minden

Direct na Minden komt u bij het waterkruispunt Minden. Het is een groot aquaduct waarbij u richting Berlijn bovenover de Weser vaart. Vanaf hier heeft u een prachtig uitzicht over het dal onder u met de Weser. Het hoogteverschil met het dal onder u is ca.10 meter.

Bij kilometerpaal 149,3 vaart u noordwaarts om het Mittellandkanal te vervolgen, de afslag naar stuurboord brengt u naar Hannover en loopt dood. Bij kilometerpaal 171 kunt u noordwaarts het Stichkanal invaren naar de jachthaven HMC Hannover.

Schleuse Anderten - 15 meter omhoog

Verder op het Mittellandkanal komt u vervolgens bij de eerste sluis (u heeft inmiddels meer dan 300 bruggen gepasseerd) van het Mittellandkanal: Schleuse Anderten (kilometerpaal 174), vroeger genaamd Hindenburgsluis. De sluis brengt u in een kwartier maar liefst 14,7 meter omhoog. U dient zich bij aankomst te melden op kanaal 18, waarna u vervolgens opgeroepen wordt om plaats te nemen in de sluis. (op feestdagen is er geen bediening, op zondag tot 16.00 uur)

Foto: „Schachtschleuse Anderten“ von Matthias104a - Eigenes Werk.

Als u van de sluishoogte even wilt bekomen en een overnachting zoekt komt u langs diverse havens. Bij kilometerpaal 218 aan de noordzijde vindt u Yachthafen Braunschweig van de Braunschweiger motorboot Club. Boten tot een lengte van 12 meter kunnen hier overnachten. Iets verderop, bij kilometerpaal 235 ligt Yachthafen Sülfeld.

Schleuse Sülfeld

Bij Sülfeld komt u weer bij een sluis (kilometerpaal 237). Tegenwoordig bestaat de sluis uit 2 kolken met een lengte van 225 meter en een breedte van 12,5 meter. Het verval bedraagt 9 meter, doorvaarthoogte maximaal 5,75. U kunt de sluis aanroepen via marifoonkanaal 20, vervolgens wordt u opgeroepen om de sluis in te varen. Opvallend detail: de sluis vangt het water op in grote bassins zodat steeds met hetzelfde water geschut kan worden. Deze besparing is mede in verband met het instandhouden van het waterpeil van het kanaal in de zomer. Op feestdagen is er geen bediening, op zondag tot 16.00 uur.

Wolfsburg

Wolfsburg komt in zicht en wie kent Wolfsburg niet, het is de stad van Volkswagen. De stad is door de Nazi’s gesticht als woonplaats voor de arbeiders van Volkswagen. Het oorspronkelijke ontwerp van de stad voorzag zelfs in een residentie voor Adolf Hitler en een brede boulevard waar de uiteindelijke overwinning van Europa gevierd moest worden. Het is wat anders gelopen. Na de Tweede Wereldoorlog is de stad door de Amerikanen omgedoopt tot Wolfsburg, naar het bijgelegen kasteel.

Tegenwoordig is Wolfsburg een echte autostad en als u tijd heeft is het leuk om de Volkswagenfabrieken te gaan bekijken. U kunt daar zien hoe de fabricage plaatsvindt of het Lamborgini-paviljoen gaan bekijken. Verder is het in de stad prima vertoeven.

Nadat u de fabrieken bent voorbij gevaren vindt u bij kilometerpaal 247 de Yachthafen Bootsclub Wolfsburg. De verenigingshaven aan het Mittellandkanal heet Hafen Wolfsburg/Mittellandkanal. De haven heeft 50 ligplaatsen en passanten zijn er welkom. Diepgang van de haven is 1,5 meter en de ingang (aan de noordoever) is 8 meter breed.

Van West- naar Oost Duitsland

Bij kilometerpaal 256 passeert u de voormalige grens met Oost-Duitsland. Na de wende van 1989 is er uiteraard geen grens meer, maar het is wel een gedenkwaardig punt.

Tip: In het Sichkanal Saltgitter (kilometerpaal 213,5) vindt u Yachthafen Heidanger met een prima restaurant.

Bij kilometerpaal 235 vindt u Yachthafen Hoffmannstadt Fallersleben, een prima plek voor een overnachting.

Bij kilometerpaal 301 vindt u Yachthafen Haldensleben, u kunt daar ook tanken (met jerrycans en hulp van de havenmeester)

Het volgende doel is de sluis Hohenwarthe. Bij kilometerpaal 319 vaart u gewoon rechtdoor, aan stuurboordzijde ziet u de afslag naar de Rothensee met sluis naar de Elbe. Maar naar Berlijn dus rechtdoor varen, u komt bij de Kanalbrücke Elbe Kreuz. Dit is het 918 meter lange aquaduct waardoor u 8 meter boven de Elbe vaart, het Mittellandkanal volgend richting de sluis van Hohenwarte.

Sluis Hohenwarthe

De Schleuse Hohenwarte is tevens het einde van het Mittellandkanal. Maar voordat u het Elbe Havelkanal invaart gaat u eerst nog even flink schutten. In de sluis is een verval van maar liefst 18 meter naar beneden! U kunt afmeren op de drijvende bolders in het middengedeelte van de sluis. De sluis is bereikbaar op kanaal 26. Op feestdagen is er geen bediening, op zondag tot 16.00 uur.

Elbe-Havelkanaal

Bij de vorige sluis heeft u vanaf Delfzijl inmiddels 512 kilometer afgelegd. Het resterende stuk naar Berlijn is ca 130 kilometer. Een eerste deel hiervan gaat over het Elbe-Havelkanaal. De maximumsnelheid is hier 10 kilometer per uur, de doorvaarthoogte maximaal 5,75 meter, de diepgang maximaal 2,8 meter.

De route volgend komt u bij de sluis Zerben met een verval van maximaal 5,6 meter, u kunt de sluis aanroepen op kanaal 20, de maximale diepgang is 2 meter. Vervolgens komt u langs de driesprong met het Paryer verbindungskanal, houd gewoon stuurboord aan en vaar door naar Genthin, daar is ook een kleine jachthaven. Vervolgens komt u bij de sluis Wusterwitz (kilometerpaal 377). Er zijn twee sluiskolken van 190 en 210 meter. Het verval is gemiddeld 3,2 meter, u kunt de sluis aanroepen op kanaal 18.

Tip: In de Niedergrippersee kunt u ook een rustige ankeplek innemen in plaats van een jachthaven op te zoeken.

Brandenburg
Na de sluis komt u via de betonde Plauersee op de Untere-Havel-Wasserstrasse waarbij u Brandenburg binnenvaart. In- en bij de stad Brandenburg zijn diverse mogelijkheden om te overnachten. Het begint aan de noordzijde, waar enkele havens zijn, maar er zijn ook andere ligplaatsen, zogenaamde Wasserwanderrastplatzen, te herkennen aan een bord met een geel teken er op..

Brandenburg an der Havel was vroeger een belangrijke stad, de oudste stad van de regio. Ondanks de vele verwoestingen in de oorlog fraaie historische gebouwen. Met name de drie “eilanden” zijn het bezoeken zeker waard in plaats van snel door te varen naar Berlijn. Op het eiland Dominsel staan fraaie kerken, de kathedraal stamt zelfs uit de 12^e eeuw. Ook het oude stadhuis uit 1480 is een bezienswaardigheid.

In de stad passeert u de stadssluis (Schleuse Brandenburg). Het verval is slechts 24 cm, de sluis wordt dagelijks bediend van 07.00 tot 20.00 uur in de maanden april, mei, september en oktober. In de maanden juni, juli en augustus zelfs tot 21.00 uur, u kunt de sluis ook aanroepen via kanaal 20.

Vanaf Brandenburg volgt u de betonning over de Untere-Havel-Wasserstrasse. Het voert u door een fraai kronkelend landschap. Het is nu nog ca 60 kilometer varen naar Berlijn. U passeert enkele meertjes zoals de Schlänitzsee, de Lehnitzsee en draait na kilometerpaal 33 naar stuurboord de Potsdamer Havel in.

Net voor de afslag naar de Potsdamer Havel vindt u Yachthafen Ketzin, waar het prima aanleggen is.

Potsdamer Havel

De Potsdamer Havel is een fraaie toeristische route. U vaart over een aantal meertjes heen: de Kleiner Zernsee, Schwielowsee, Templinersee en Tiefer See. Onderweg vindt u veel kleine haventjes met weinig tot geen voorzieningen. Een uitzondering daarop vormt de jachthaven van Töplitz, Yachthafen Ringel genaamd. Direct na de Autobahnbrug over de Havel is deze haven te vinden bij het eiland Töplitz. Boten tot 20 meter lengte kunnen hier afmeren. Het zou wel eens kunnen dat u hinder ondervindt van de bijna over de haven razende verkeersweg. Daartegenover staat dat u met een fraai uitzicht over het water prima kunt eten in restaurant Hafenklause.

Iets verderop vindt u Marina Zernsee. Een moderne haven met 160 ligplaatsen en alle voorzieningen, boten tot 15 meter kunnen hier afmeren. Het havenrestaurant heeft een uitstekende naam. Weer iets verder vindt u enkele jachthavens aan stuurboord, direct na de spoorbrug Werder.

Bij kilometer paal 12, vindt u aan stuurboord Wasserwanderplatz Werder.  Daar is plaats voor 28 passanten met een lengte van maximaal 15 meter. Voordeel van deze vrij nieuwe ligplaats is dat het op 5 minuten lopen van het stadscentrum van Werder ligt. In het historische centrum is het leuk vertoeven en eind april en in mei is daar het bloesemfestival dat jaarlijks ca 500.000 mensen trekt. Even verderop ligt Jachthafen Seebrücke voor de wat grotere boten (vanaf ca 10 meter). Wel opletten want de havenmeester spreekt weliswaar Nederlands maar levert u meer drinkwater dan er in uw tank kan. 

Doorvaren passeert u de Glindower See en gaat onder de Baumgartenbrug door de Schwielowsee over. Aan de zuidoever van de Schwielosee (betonning aanhouden i.v.m. ondiepte noordoever) vaart u weer noordwaarts (bakboord) onder de spoorbruggen Caputh en Templin door richting Potsdam.  

Oppassen! Net na de brug voor Caputh vaart een pontje. Deze heeft voorrang, net zoals in Nederland. De pontbaas vaart Rücksichtlos naar de overkant.

Potsdam

Potsdam is een van de oudste Duitse steden (jaar 993) en hoofdstad van de deelstaat Brandenburg. Deze historische stad met 165.000 inwoners is een prima gelegenheid enkele dagen te verblijven. Het park Sanssouci, de Neuer Garten, de Russische kolonie en Babelsberg zijn leuk om te bezoeken.

Yachthafen Potsdam Kastanienallee bij kilometerpaal 23 aan bakboord is een van de grotere havens en uitstekend geschikt om enkele dagen te blijven liggen. Ligplaatsen zijn er tot 18 meter lengte en alle faciliteiten vindt u daar in de haven. Ook voor reparaties etc. bent u daar op het goede adres. Het Nederlandse merk Boarnstream wordt zelfs in deze haven vertegenwoordigd. Verderop in Potsdam zijn ook nog volop aanlegplaatsen en jachthavens. Bijvoorbeeld in Neustädter Bucht, op loopafstand van het station waar de trein (goedkoop) naar Berlijn gaat.

Verder op weg naar het einddoel Berlijn vaart u Potsdam uit via de Potsdamer Havel richting de Glienicker Brücke de Untere Havel-Wasserstrasse op, het laatste stukje naar Berlijn Spandau waar veel jachthavens zijn. U kunt in principe gewoon de betonning volgen en u komt vanzelf in Spandau, het westelijk deel van Berlijn.

Direct vooraan bij Spandau aan de Scharfe Lanke (bakboord) en de Stossensee (stuurboord) vindt u veel ligplaatsen. Vanaf dit punt zijn er prima busverbindingen met het centrum van Berlijn. Op de Spree in Berlijn zijn een aantal gratis ligplaatsen in de stad. U moet wel op tijd zijn anders zijn deze bezet. Maar ook richting de Dahme Wasserstrasse zijn verschillende mogelijkheden.

Voor meer informatie over het varen in Berlijn adviseren wij u het Duitstalige boek: Link: | Reiseführer Berlin |

Advertentie

Deel dit met andere watersporters

Laatste nieuws

• 25.04.21 Praktijktest verrekijkers NOBLEX
• 04.02.21 Nieuw boek: Varen naar de Wadden
• 21.01.21 Botenbeurs Düsseldorf ook afgelast
• 17.12.20 Getijden tabellen 2021 gratis op WatersportAlmanak
• 15.12.20 Nieuw en handig boek over varen in Duitsland
• 07.05.20 Watersport- en recreatiesector woedend
• 28.03.20 Jachthavens Waddeneilanden gesloten
• 17.03.20 Motorboot Sneek afgelast
• 13.03.20 Hiswa afgelast vanwege Corona virus
• 06.03.20 GPS Trackers gewild in de watersport